چربی احشایی ممکن است باعث چاقی بیماریزا شود

11 ژانویه ، 2019 - چربی احشایی یا VAT[1]، به چربی تجمع یافته در اطراف ارگانهای شکمی اطلاق می شود که دارای عملکرد ایمنی مهمی است. بدن ممکن است چربی اضافه را بشکل چربی احشایی VAT ذخیره کند، تجمع چربی در قسمت احشایی برای حمایت از جنینی که به خوبی تغذیه نمی شود و احتمالا در معرض بیماری است، انجام می شود.

به گفته ی دکتر West-Eberhard، متخصص زیست شناسی تکاملی در موسسه تحقیقات استوایی اسمیتسونیان، دیابت نوع 2 و سایر بیماری های مربوط به چاقی همه گیر، به چگونگی ذخیره ی انرژی بیش از حد در بدن بستگی دارد. او نظریه خود را در مجله ی Proceedings of the National Academy of Sciences در مورد چربی تجمع یافته در داخل حفره شکم یا بافت چربی احشایی، با "فرضیه اولویت بندی VAT" توضیح داد.

بیش از 300 میلیون نفر مبتلا به دیابت وابسته به چاقی هستند و بیماری قلبی علت اصلی مرگ و میر است، از سوی دیگر التهاب مزمن در هر دوی این بیماریها دخیل است.

دکتر West-Eberhard گفت: چاقی بیماریزا ناشی از انحراف یک فرآیند سودمند است. در مراحل اولیه ی زندگی بدن تصمیم می گیرد که چطور چربی را ذخیره کند. برای جنین هایی با فقر تغذیه ای تجمع چربی در ناحیه ی شکمی می تواند مفیدتر از تجمع چربی در زیر پوست باشد، دلیل آن اینست که چربی احشایی از ما در برابر عفونت ها محافظت می کند، اما این انتخاب می تواند به یک فاجعه تبدیل شود، اگر ما در طول زندگی به مقادیر بیش از حدی از کالری دسترسی داشته باشیم.

محققان چاقی را از دیدگاه های مختلف بررسی کرده اند اما West-Eberhard نگاهی وسیع تر به نحوه ی تصمیم گیری بدن در مورد مکان تجمع چربی دارد. او می گوید: تلاش برای درک بیماری های مرتبط با چاقی بدون درک ساختارهای شکمی که به چاقی منجر می شوند، مانند تلاش برای درک بیماری های گردش خون بدون دانستن عملکرد قلب است.

چربی احشایی، نوار چسب فوق العاده ی طبیعت است. چربی احشایی گاهی اوقات "پلیس شکمی" نامیده می شود، یک ساختار غنی از VAT به نام omentum،( چینی از صفاق است که از معده به اعضای شکمی مجاور آن کشیده شده است) غشائی است که حفره شکمی را پوشش می دهد، به زخم ها، اشیاء خارجی مانند ترکش مواد منفجره و مکان عفونت مانند یک باند پر از آنتی بیوتیک می چسبد. در واقع، جراحان گاهی اوقات از قطعاتی از اومنتوم برای کنترل عفونت های شدید بعد از عمل استفاده می کنند. VAT روده کوچک را احاطه کرده و از بدن در برابر پاتوژن ها و سموم خورده شده، دفاع می کند.

پرفسور West-Eberhard گفت: این واقعیت که بافت چربی احشایی برای مقابله با عفونت های شکمی ایجاد می شود، فرضیه ای علی و معلولی را در مورد این که چگونه شیرین کننده های حاوی فروکتوز زیاد و چربی اشباع به بروز بیماری های مزمنی مانند دیابت نوع 2 کمک می کنند، ارائه می دهد. این نوع مواد غذایی بر این که کدامیک از باکتری ها درون روده رشد کنند(میکروبیوم)، تاثیر می گذارند و سبب می شوند دیواره ی روده نفوذپذیرتر شده و سموم بیشتری را به جریان خون منتقل می کنند، و با تحریک سیستم ایمنی احشایی به طور بالقوه منجر به بیماری التهابی مزمن می شوند.

در گذشته، نقش چربی احشایی به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بیشتر از امروز بود، زیرا گرسنگی و عفونت در زمان قدیم بیشتر شایع بود. دکتر West-Eberhard می گوید در جنین هایی که در معرض استرس تغذیه ای هستند، انرژی به جای ذخیره شدن بصورت چربی زیر پوست یاSAT  بصورت چربی در اطراف اندام های شکمی یا چربی احشایی ذخیره می شود. او خاطر نشان کرد که catch-up growth یا همان رشد سریع‌تر از سرعت معمول که پس از یک دوره توقف به دلیل بیماری رخ می‌دهد و عقب‌ماندگی رشد را جبران می‌کند، پیش بینی کننده ی بهتری برای بیماری های مرتبط با چاقی نسبت به وزن کم هنگام تولد است، زیرا ممکن است نشانه ای از اشتباه بدن در ذخیره ی انرژی در قسمت احشایی و ایجاد شکل بدنی سیب باشد، در این کودکان غالبا شکل گلابی که بر اثر ذخیره ی چربی در نواحی پایین تر بدن ( باسن، کفل یا ران) یا ذخیره ی چربی در زیر پوست بصورت هموارتر است، دیده نمی شود.

در افراد دارای اضافه وزن ممکن است یک حلقه بازخوردی خطرناک ایجاد شود: افزایش چربی احشایی منجر به افزایش التهاب مزمن می شود، که به نوبه خود منجر به افزایش مقاومت به انسولین می گردد و همین موضوع باعث ذخیره سازی بیشتر چربی احشایی و مستعد شدن بیشتر فرد برای ابتلا به بیماری می شود. در نهایت، توانایی تولید انسولین در بدن این افراد کاهش می یابد و این افراد ممکن است به تزریق انسولین برای کنترل دیابت نوع 2 خود نیاز داشته باشند.

دکتر West-Eberhard افزود: من فکر می کنم ترکیبی از سوء تغذیه در اوایل زندگی، همراه با رژیم های مدرن مملو از چربی های اشباع و ترانس و فروکتوز که در تمام جهان در دسترس می باشند، منجر به وضعیتی می شود که برای افراد در بسیاری از فرهنگ ها سمی است. شکل بدن افراد( سیب یا گلابی) بر اساس چگونگی تجمع چربی در بدن آنها تعیین می شود. حتی در جوامع باستان، تغذیه ی نامناسب منجر به افزایش تجمع چربی احشایی شده و شکل بدنی سیب را ایجاد کرده است، در مقایسه با شکل بدنی زیبای گلابی شکل، که با تجمع چربی زیر جلدی در کودکانی با تغذیه ی بهتر ایجاد می شود. تغییرات بزرگ اجتماعی(جنگ، پیروزی و بیماری) در تعیین مکان ذخیره ی چربی ها نقش داشته اند، زیرا موقعیت اجتماعی و دسترسی به مواد غذایی گاهی اوقات تغییر کرده است.

در آینده، دکتر West-Eberhard امیدوار است که با تحقیقات بیشتر نشانه هایی در جنین کشف شود که چگونگی تجمع چربی احشایی، توسعه سیستم ایمنی احشایی، نقش امنتوم، مقاومت در برابر بیماری در برخی از افراد چاق و توانایی افراد با ریشه های مختلف جغرافیایی و قومی برای ذخیره ی چربی به صورت متفاوت را توضیح دهد.

منبع و سایت خبر:

Proceedings of the National Academy of Sciences, 2018; 201809046 DOI: 10.1073/pnas.1809046116

www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190111090902.htm